MÙA THU Trong Tình Ca Việt

MÙA THU Trong Tình Ca Việt 

"Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đámmây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm hoang mang của buổi tựu trường… Buổi sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và đầy giá lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên tôi thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm Nay Tôi Đi Học..." Tôi còn nhớ mãi bài "Tôi đi học" của nhà văn Thanh Tịnh hồi mới lên trung hoc đệ nhất cấp. Do đó mùa thu vẫn là đề tài được bàn tán muôn thủa bởi những nhà văn, nhà thơ hay những nhạc sĩ trong kho tàng văn chương hay âm nhạc Việt Nam . Người ta ca tụng mùa thu, bối cảnh mùa thu được dàn dựng trong những tác phẩm của họ như những không gian lá vàng rơi hay những chia ly buồn bã. Tôi yêu mùa thu từ bản chất, yêu cả những bản nhạc mùa thu. Trong khuôn khổ hạn hẹp của bài này, tôi cố gắng đưa ra một số bài tiêu biểu của những nhạc sĩ đã sáng tác những tác phẩm về mùa thu. Tôi vốn thích bản thu ca tiền chiến của nhac sĩ Đoàn Chuẩn - Từ Linh. Cuối thập niên 50 khi tôi còn học tiểu học, thầy giáo của tôi di cư từ miền Bắc vào. Ông có một tâm hồn nhạc sĩ, chính ông đã để lại trong tôi một ấn tượng thật tuyệt vời của một mùa "Thu quyến rũ":

"Anh mong chờ mùa thu
Trời đất kia ngả màu xanh lơ
Đàn bướm kia vui đùa trên muôn hoa
Bên những bông hồng đẹp xinh
Anh mong chờ mùa thu
Dìu thế nhân vào chốn thiên thai
Và cánh chim ngập ngừng không muốn bay
Mùa thu quyến rũ anh rồi …" 

Thu Quyen Ru-Anh Tuyet
http://www.youtube.com/watch?v=DJHeid5m2hQ&feature=related




Trong bối cảnh buồn bã nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã nói về mùa thu của ông qua đi khi "Nhìn những mùa thu đi". Thu đi và để lại cho chúng ta những chia ly, những nuối tiếc sầu rơi, những ý nghĩ riêng tư man mác trong tâm hồn:

"Nhìn những mùa thu đi
Em nghe sầu lên trong nắng
Và lá rụng ngoài song
Nghe tên mình vào quên lãng
Nghe tháng ngày chết trong thu vàng ..." 

Nhìn những mùa thu đi - Khánh Ly
http://www.youtube.com/watch?v=gOY_fHWlqWg&feature=related

 

Khi người ta yêu nhau thì mọi thứ đều từ thiện, người ta sẽ cho nhau tất cả, từ những tháng ngày, những tặng phẩm quý báu, cho con tim, cho nhau kỷ niệm, ... với nhạc sĩ Ngô Thụy Miên, ông cho người tình cả một bầu trời mùa thu tuyệt vời về nhạc và lời ca . Bài "Mùa thu cho em" được ra đời năm 67. Chính bài ca này đã đánh thức tôi những cái đáng yêu của một mùa thu tình ái:

" Em có nghe mùa thu mưa giăng lá đổ
Em có nghe nai vàng hát khúc yêu đương
Và em có nghe khi mùa thu tới
Mang ái ân mang tình yêu tới
Em có nghe, nghe hồn thu nói
Mình yêu nhau nhé ..."

Mùa Thu Cho Em
http://www.youtube.com/watch?v=ByFnjjhqMVg


 Mùa thu là mùa của nỗi buồn, của chia tay, của những mối tình dang dở. Ở tuồi còn đi học, những nam sinh vẫn có những kỷ niệm đến đứng ngẩn ngơ ở cổng trường con gái như những cửa trường Gia Long, Nguyễn Bá Tòng, Sương Nguyệt Ánh hay Trưng Vương. Để rồi "Em tan trường về, mưa bay mờ mờ, anh trao vội vàng chùm hoa mới nở, ép vào cuốn vở”. Người con gái như đóa hoa hồng, hoa pensé, hoa mimosa hay hoa phượng hồng như môi em. Một nụ hôn đầu ngất ngây để rồi nhung nhớ mãi mãi về sau. Mùa Hạ đến rồi mối tình chia ly vì lý do nào đó… Để rồi khi sang mùa thu, mùa tựu trường cô gái Trưng Vương nhìn lá vàng rơi ngoài đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, theo gió heo may vi vu để nhớ đến người bạn trai xưa với nụ hôn đầu nồng nàn. Nhà thơ nữ Nguyễn Thị Lệ Thanh đã sáng tác bài thơ "Trưng Vương, khung cửa mùa thu", và nhạc sĩ Nam Lộc đã soạn thành một ca khúc ghi dấu những mối tình nhẹ nhàng, nỗi bâng khuâng, những xao xuyến của tuổi học trò:

"Tim em chưa nghe rung qua một lần!
Làn môi em chưa hôn ai cho thật gần
Tình trần mong manh như lá me xanh Ngô ngác rơi nhanh
Thu giăng heo may che bóng cây lạnh này
Người cho em nghe câu nhớ thương từng ngày…
Người mang cho em quen môi hôn ngọt mềm
Tình cho tim em rung những đêm lạnh lùng…
Nắng vấn vương nhẹ gót chân
Trưng Vương vắng xa anh rồi
Mùa thu đã qua một lần
Chợt nghe bâng khuâng lá rơi đầy sân...”

Trung Vuong Khung Cua Mua Thu
http://www.youtube.com/watch?v=QqwcJGPtquo



Mùa thu của những tình tự yêu đương, đã lôi cuốn người nhạc sĩ đã dùng bối cảnh thu ca như trong nhiều tác phẩm của ông về mùa thu, Phạm Anh Dũng đã tâm sự những nồng nàn, những cụm từ truyền cảm của ông qua bài "Gọi mùa thu mơ":

"Anh gọi mùa thu mơ
Một sớm thu sương mờ
Nai vàng đạp trên lá
Bước từng bước xa xa...
Anh gọi mùa thu mơ
Trời sớm sông không bờ
Lá vàng rơi lác đác
Dịu dàng cơn gió bay
Anh hẹn mùa thu sang... 

Gọi Mùa Thu Mơ (Phạm Anh Dũng) Xuân Thanh
http://www.youtube.com/watch?v=fB9K5g_PgtM
 

Mùa thu để chúng ta ru người tình. Khi mùa thu tới người nhạc sĩ hát khúc thu ca để dìu người yêu vào giấc điệp bình yên, Đức Huy đã ru người tình của mùa thu như sau:
"Hôm mùa thu gió hát bài ca cũ
Mùa thu lá vàng bay
Anh ru em ngủ
Bài ca dao ta vẫn hát khúc ấu thơ
Nắng vàng ấm suối nước dệt mây thu
Ngập ngừng trôi giấc mơ
Anh ru em ngủ
Dài cơn mê thương yêu ấy
Những ngày còn ái ân..."
Còn mùa thu của Từ Công Phụng thì như thế nào? Ông ru người yêu về với mùa thu dịu dàng, du dương với những lối ru nhẹ nhàng, dấu yêu của mây ngàn bay, hãy nghe bài "Mùa thu mây ngàn":

"Buồn vương mây ngàn giăng khắp lối
Mùa thu bơ vơ đến bên trời
Ru tóc em suối nguồn
Gọi hồn trong gió thu buồn
Ngày mai chúng mình xa nhau rồi
Cầm tay em nhìn sao không nói ..."

Mùa Thu mây ngàn - Tuấn Ngọc & Thái Hiền

http://www.youtube.com/watch?v=oO0Nt9q92Gg

Tuần rồi tôi tình cờ được nghe bài "Dáng thu", người nhạc sĩ đã âu yếm so sánh vẻ đẹp kiều diễm, đài các của mùa thu như người thiếu nữ trong những dòng nhac thu ca . Nhật Vũ đã dìu người tình qua vũ điệu Tango:

"Dáng thu vơi buồn như thương nhớ ai
Dáng thu về đây mùa thu ơi ai có hay
Ta vẫn ngắm mây trời
Thương về tóc buông lơi
Thương nhớ mãi nụ cười
Bờ môi xinh như mộng
Từ ngày em đi
Đã bao lần thu về rồi ? 

  

Dáng Thu Về
http://www.youtube.com/watch?v=niSFJeziiYk

Lại một tình cờ khác tôi lắng nghe tiếng đàn của một người nhạc sĩ Mai Đức Vinh bên phương trời Canada, ông cho chúng ta nghe một bản tình ca quyến luyến và nhiều vương vấn của người thiếu nữ trong giấc mơ thu của ông "Thu về hôm nao", thơ Pham Anh Dũng:

".....Này em nhé mắt nâu qua rừng thu
Trong bóng thời gian nhả tiếng sương mù
Chiều rơi lá chín thương em hương lụa
Anh nhặt thu về xây tím áng thơ
Chiều sao hoang vắng vàng phai sắc lá
Anh viết tình thu trên môi em thôi ."

 
Một chiều thu đến để rồi Phan Bá Chúc đã làm thơ, đã phổ nhạc từ khung trời yêu thương Đà Lạt qua ca khúc thật trữ tình và đáng yêu, "Tôi có em chiều thu":

"Chiều phai mây trắng trôi
Trôi qua dòng đời muộn phiền
Chiều nay tôi thấy em gọi nắng lên
Chiều thu tôi em tôi em như một tình cờ vừa đến
Bàn chân em e thẹn, bàn tay em thơ dại
Vội vàng con chim bé vỗ cánh bay lên cao
Đời cho tôi có em trong một chiều không mong đợi
Đời cho tôi có em trong thu về hương tình tới
Bàn tay thôi e thẹn, bàn chân thôi thơ dại
Chiều nay con chim én líu lo thương đời”
 
  
 
Mùa thu 75 đã làm bao nhiêu con tim điêu đứng, Ngô Thụy Miên khi ra xứ ngồi đã chia sẽ tâm tư của ông qua bài "Thu Sàigòn" như sau:

"Em hỏi anh mùa thu Saigòn
Nắng còn vương vương trên hàng phố vắng
Em hỏi anh mùa thu Saigòn
Nước mắt bây giờ có như mưa tuôn..."

Thu SÀI GÒN
http://www.youtube.com/watch?v=VdpyNzReq1s

 
Từ miền trung nam nước Mỹ, nhac sĩ Đỗ Duy Thụy đã bộc lộ tâm sự của ông khi mùa thu về ta.i Houston với những nhung nhớ mùa chia ly của tình yêu trong bài "Thu vàng nổi nhớ":

"Theo bước chân em đi thu vàng
Tình ơi sao đến muộn màng
Nổi nhớ mang theo cung đàn
Buồn vương trên bao tháng năm
Đời một rừng thu hoang vắng
Mơ em là nắng xuân sang
Hồn anh mộng cũ chưa tan
Tình theo lá thu vàng"

Trong nỗi khắc khoải khôn nguôi, nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đã tưởng nhớ dến mùa thu năm cũ khi nhìn về người tình

Cũng vì mùa thu năm cũ vơi đầy nhung nhớ, Ngô Thụy Miên âu yếm nhìn vào ánh mắt người tình với bài "Thu trong mắt em":

"Rồi một mùa thu tới cho mắt em buồn trong nắng
Mầu tình hôn tóc rối ru má em hồng say đắm ...
Ô hay mùa Thu lại về cho mình giăng hẹn hò
Gọi tên nhau khi chiều đến
Mây Thu vấn vương đan ngập lối đi
Ái ân theo hồn vút cao Vết mơ tình xõa tay mềm..."

Thu Trong Mắt Em (Phạm Anh Dũng) Quỳnh Lan hát (Vinh Nguyễn"
http://www.youtube.com/watch?v=mHYa9Z0pOuc

 
 
Nếu mùa thu được dùng như biểu tượng của sự ra đi hay sự chia ly để rồi dứt khoát một cuộc tình buồn não nề nào đó. Trong bối cảnh buồn của mùa thu ở vườn Luxemburg với ngập xác lá vàng rơi. Nhạc sĩ Phạm Trọng Cầu đã viết bài "Mùa thu không trở lại" để nói lên nỗi sầu tan tác của ông:

"Em ra đi mùa thu, mùa thu không trở lại
Em ra đi mùa thu, sương mờ giăng âm u
Em ra đi mùa thu, mùa thu không còn nữa
Đếm lá mùa thu, đo sầu ngập tim tôi…"

 Mua Thu Khong Tro Lai - Si Phu
 http://www.youtube.com/watch?v=qjPBKvQm6X4&feature=related


 

Cũng như sự chia ly từ mùa thu dang dỡ, người yêu sẽ tìm quên lãng mùa thu sầu úa vì tình đã chết trong lòng khi niềm cô đôn chợt đến mà nhạc sĩ Nam Lộc ghi nhận qua bài "Anh đã quên mùa thu":

"Bây giờ là mùa thu
Chiều vắng khói sương mù
Hàng cây khô sầu úa
Hiu hắt đứng trong mưa
Mưa như lệ tình xưa
Lệ thấm mãi cho vừa
Lệ thương hoa phượng rũ
Em có nghe mùa thu ... 

Anh Đã Quên Mùa Thu - Nam Lộc, Tùng Giang-Tiếng hát:Dalena
http://www.youtube.com/watch?v=L8byBhMz54g

 

Mùa thu về với khung trời Paris của Cung Trầm Tưởng, nhà thơ này đã kể về chuyện tình mùa thu với nàng kiều nữ tóc nâu người địa phương bên vườn Luxemburg. Bài thơ "Mùa thu Paris" đuoc nhạc sĩ Pha.m Duy phổ thành một nhạc phẩm đã đi vào dĩ vàng của Saigon một thời xa xưa:

"Mùa thu Paris, trời buốt ra đi
Hẹn em quán nhỏ, hẹn em quán nhỏ
Rượu rưng rưng ly đỏ tràn trề ...
Mùa thu âm thầm bên vườn Lục Xâm
Ngồi quen ghế đá, ngồi quen ghế đá
Không em buốt giá từ tâm
Mùa thu nơi đâu, người em mắt nâu
Tóc vàng sợi nhỏ, tóc vàng sợi nhỏ
Chờ mong em chín đỏ trái sầu.."

MÙA THU PARIS
http://www.youtube.com/watch?v=z4R3fNOvzew


 

 
Từ một phương trời nào đó Phạm Anh Dũng âu yếm thì thầm với người em gái mắt nâu của mình bằng những lời yêu dấu để thăm chừng khi nào mùa thu của tình yêu thực sự đến. Nếu Phạm Trọng Cầu hay Trịnh Công Sơn nhìn mùa thu đi với nỗi niềm tiêu cực thì tương phản thì Phạm Anh Dũng lại nhìn mùa thu ở khía cạnh tích cực. Nào chúnh ta hãy nghe lời hát của Pha.m Anh Dũng qua bài "Mùa thu về chưa em nhỉ":

"Này yêu dấu, mùa thu về chưa nhỉ
Gọi mây trôi em thả tóc bay đi
Hạt long lanh rơi nhạt lá thay mầu
Tình xanh biếc, xanh mầu đôi mắt nâu ...
Này yêu dấu, mùa thu về lá đổ
Dòng sông xanh trôi về mãi xa xôi

Chiec La Thu Phai - Trinh Cong Son
http://www.youtube.com/watch?v=9UTkySHIjP8
Thu ca 

http://www.youtube.com/watch?v=9ishFIpSe-w
Mua Thu La Bay 

http://www.youtube.com/watch?v=cZPPieYZlzY

GIOT MUA THU- Dan Bau
http://www.youtube.com/watch?v=37qw5vNyYzE

Mua thu cho em Ngo Thuy Mien
http://www.youtube.com/watch?v=UVCQoGZw91k&feature=related

 **************

Like an autumn is our life...

As i sit in the evening at my window
playing my monotonous tune on flute
i gaze at the autumn leaves of gold
parting away cuz they are old.

Life is so much like an autumn here
we need to leave the ones which are dear
and like in the spring when the leaves start anew
our life has to start from old to new.

Like last leaf that the autumn slays
is like our life and bad those days
which we cant carry through our life
then why to cry n why strife?

Let the leaves of despondency fall
and leave the thought of gathering all,
wait for the spring to come with a new leaf,
be strong, keep the belief
that the sun will no more stay in d cloud,
your time of bliss will come out of shroud...

Create Date	:	Saturday, September 03, 2011

Shalom Wali Syed

http://truthsaves.org/poetry

love-poems 

http://www.poetry-online.org/famous-poetry-index.htm

Allspirit Poetry

Autumn Poems and Poetry

Poem The Autumn of Life

http://www.dongcong.net/DoiSongKH/LuyenNguc/47-doi-nguoi-chiec-la.htm

 

>> Mùa Thu - Cây Cỏ và Phận Người

Đ.N.K.V.

Trong những ngày xuân đến, hàng triệu chồi xanh màu mạ non thi nhau xuất hiện trên những thân cây đen đua, sần sùi, cứng cáp.  Chỉ sau vài tuần với những tia nắng mới ấm áp, màu xanh mạ non đó đậm dần, đậm dần và khi nhìn quanh tôi chỉ thấy duy nhất một màu xanh um của lá cây bình dị, thông thường.  Đến khoảng giữa tháng 9, khi thu trở lại, thời tiết se lạnh nhưng nắng vẫn còn nhiều, đó là thời gian màu xanh sẽ bắt đầu chuyển đổi sang nhiều màu sắc rực rở khác.  Đứng giữa rừng thu, với những tia nắng óng ánh đi xuyên qua từng cành cây, nhánh lá, tôi cứ tưởng như mình đang chìm ngập trong một bức họa muôn màu, muôn vẻ, và nó sẽ cho tôi muôn vàn cảm giác. 

Hình như những màu sắc đặc biệt đó, không ngòi bút nào có thể diển tả được một cách điêu luyện ngoại trừ những chiếc cọ màu của các họa sĩ.  Dẩu năm nào thu cũng trở lại, nhưng không bao giờ tôi cảm thấy mùa thu có gì đó cũ kỷ.  Tôi yêu mùa thu và luôn luôn nôn nóng mùa thu hãy mau đến, như khi những kẻ yêu nhau luôn nôn nóng được gặp lại sau bao ngày xa cách.  Mùa thu trên thế gian này đối với tôi là một tuyệt tác của thiên nhiên, như  khi Thượng Đế tạo ra con người là tuyệt tác của Ngài vậy.

Tôi thả mình rong chơi trong rừng thu; tôi chìm đắm trong bức tranh tuyệt hảo của tạo hóa và nghĩ về cuộc đời, nghĩ về con người.  Tôi ôm lấy một thân cây vào lòng mình và có cảm giác thân quen, gần gủi, và gắn bó sao đó, như là giữa con người và cây cỏ thật sự có một mối liên hệ thiêng liêng, chặt chẽ.  Thử nghĩ xem, ở một góc độ nào đó, con người có khác gì cây cỏ ...!

Con người khi được sanh ra, ai cũng có nguồn gốc, ông bà, tổ tiên.  Rồi khi trưởng thành lớn lên ai cũng sẽ có gia đình, con cái, cháu chắt.  Mỗi người với mỗi khả năng, mỗi tính cách, sẽ có mỗi hướng đi riêng.  Trong cuộc đời thì có khi bình yên, vui vẻ, hạnh phúc, ấm no, chẳng có điều chi phải lo nghĩ.  Nhưng khi khác thì lại gặp trục trặc, thử thách, phiền não, lo âu, làm cho mình phải hóa đảo điên, buồn đau, chán nản.  Thời gian trôi qua với biết bao thăng trầm và thay đổi, nhưng rồi cuối cùng tất cả cũng sẽ qua đi và bình yên cũng sẽ lại đến.  Hạnh phúc luôn mỉm cười với những ai biết trân quý và đón nhận nó.

Cây cỏ cũng thế, chúng cũng có gốc rể, thân cây là chính bản thân chúng.  Thế rồi khi lên cao, chúng sẽ có cành, có nhánh, cái ngắn, cái dài, cái cong, cái thẳng.  Khi trời xanh, mây trắng, nắng ấm, gió nhẹ, thì chúng ung dung, tự tại, lung lay nhẹ nhàng trong không gian thanh bình.  Nhưng khi giông tố kéo đến, trời đen xám xịt, gió bão điên cuồng, chẳng cần biết sức cây sẽ chịu nổi được bao nhiêu, bão tố cứ mãi mê tung hoành, thổi xiết và xoáy mạnh vào cây cối, đất đai, khiến cành bị gẩy, lá bị rụng rơi.  Lìa khỏi cành rồi số phận của những chiếc lá chẳng biết ra sao.  Có chiếc thì còn nằm gần đâu đó, nhưng có chiếc thì bị cuống bay đi thật xa, thật xa.  Rồi có cây thì bị bứng cả gốc lên vì không đủ sức chống chọi.  Sau cơn bão táp, khi trời bình yên sáng trong trở lại, chỉ những cây mạnh có sức chịu đựng dẽo dai mới vẫn còn đứng vững sừng sửng khoang thai ở nơi chốn cũ.  Chúng sẽ tiếp tục thụ hưỡng những ngày bình yên sắp tới.  Và cứ thế cuộc sống cứ trôi chảy, dòng đời cứ tiếp tục.

Tôi rất yêu thiên nhiên nên rất thích làm bạn với thiên nhiên, cây cỏ.  Tôi thích dạo quanh trong rừng, nhất là mỗi khi thu về.  Tôi cứ thả mình vào đó đi lang thang không một điểm đích.  Nơi ấy, tôi sẽ có thể trở về với cội nguồn nguyên thủy của mình, tôi sẽ có thể tìm lại được sự bình yên trong tâm hồn, và khi tâm hồn tôi không còn bị xáo động bỡi những lo âu trong cuộc sống, tôi sẽ có thể thưởng thức được cái đẹp của thiên nhiên và cùng lúc tôi có thể cảm nhận được cái bản năng đơn sơ, quý báu mà Thượng Đế đã ban tặng cho con người, đó là lòng nhân từ, bác ái, chỉ biết thương yêu lẫn nhau và không phải lo nghĩ bất cứ một điều gì.  Như khi tạo hóa tạo ra cây cỏ, Ngài cũng đã ban tặng cho chúng cùng một bản năng đơn sơ, bình dị như đã ban cho chúng ta.  Nhưng cây cỏ hay hơn chúng ta nghìn lần vì chúng không bị xã hội và hoàn cảnh xung quanh làm ảnh hưởng, để cái bản năng đơn sơ kia bị quên lảng đi, để cái bản năng bình dị kia có thể bị thay đổi và trở nên xấu xa, để rồi tội lỗi đã nảy sinh.  Cây cối luôn giữ được cái bản chất nguyên thủy của chúng, chúng chỉ luôn mang lại sự dễ chịu cho muôn loài và chẳng bao giờ làm phiền lòng ai, đó là điều mà loài người ít ai làm được, vì vậy mà loài người vẫn còn phải buồn khổ nhiều và chưa được hạnh phúc vĩnh cửu.

Mùa thu đến với cây cối như là những giai đoạn đẹp, đáng ghi nhớ đến trong đời người.  Màu sắc của mỗi chiếc lá được thay đổi khác nhau và nhanh hay chậm là tùy thuộc vào mức độ hấp thụ được ánh sáng mặt trời ít hay nhiều của từng chiếc lá, ngoài ra còn tùy thuộc vào từng giống cây và phù sa trong đất của từng vùng.  Mỗi ngày một ít, màu xanh sẽ được chuyển sang màu vàng.  Có nhiều loại cây, màu xanh lá chỉ ngừng lại ở màu vàng chứ không đi xa hơn, nhưng nhiều loại khác thì màu xanh sẽ chuyển sang màu vàng hơi cam.  Loại khác nữa thì sẽ là màu đỏ.  Và càng về cuối thu thì màu đỏ đó sẽ đổi sang đỏ hơi tim tím.  Cứ hãy tưởng tượng như khi ta pha màu để vẽ, khi đã có màu vàng, mỗi ngày cứ cho thêm một chút đỏ thì ta sẽ có được những màu cam đậm hơn và đậm hơn, đến khi màu đỏ được cho vào thật nhiều thì màu cam kia sẽ biến hoàn toàn thành màu đỏ tươi thắm.  Cho chút ít dương vào màu đỏ đó thì ta sẽ có được màu đỏ hơi tim tím ở cuối thu.  Sự chuyển đổi màu sắc không ngừng của mỗi ngày khiến cho màu sắc trên cây luôn thật sống động.  Lá xanh trên cây vài tháng trước dường như đổi hoàn toàn sang hoa, vì ở quê hương nơi tôi sinh ra không có mùa thu, lá cây chẳng bao giờ lại có nhiều màu sắc đến như vậy, chỉ có hoa mới muôn màu.

Tôi nhìn thấy rõ từng tia sáng óng ánh của mặt trời chiếu xuống và đi xuyên qua từng cành cây, chiếc lá.  Những chiếc trên cao thì sáng lên rực rỡ, những chiếc phía dưới, thấp hơn, thì sáng dịu dàng, và càng ở dưới thấp thì ánh sáng màu vàng đó mờ dần và mờ dần.  Sương mù trong đêm đông thì trắng đục và mờ ảo, còn nơi đây thì cái ánh sáng kia làm cho tôi có thể nghĩ nó như một lớp sương mù màu vàng và trong suốt.  Khi một cơn gió nhẹ thoảng thổi qua, một vài cành cây như hiện lên rõ rệt rằng những chiếc lá đang đu đưa trên chúng là những chiếc lá bằng vàng đang lay động.  Mặt trời di chuyển đến đâu thì cái óng ánh của những chiếc lá bằng vàng đó cũng được di chuyển và lấp lánh theo, làm cho bức họa với nhiều màu sắc ấy như luôn chuyển động.  Cái đẹp thơ mộng và hữu tình này đến từ thiên nhiên, từ tạo hóa, chứ chẳng phải từ một bàn tay nào của con người đã có thể tạo nên được. 

Khi lá cây hoàn tất quá trình chuyển đổi màu sắc của chúng, cùng với sự hiện diện của ánh nắng mặt trời là thời điểm đẹp nhất của mùa thu.  Những lúc này, tôi có thể ngồi hàng giờ trên một phiếm đá nào đó để chiêm ngưỡng cảnh quang cho đến khi ánh mặt trời hạ xuống dần.  Tâm hồn tôi chìm đắm trong không gian yên bình và thời gian như ngừng lại.

Có một lần, khi đang thả hồn đi rong chơi, tôi đã nghe những tiếng xào xạc nhè nhẹ như ai đó đang tiến đến gần chổ tôi ngồi.  Hiện ra ở xa xa là hình dáng của một vài con nai.  Khi chúng càng đến gần thì tôi càng nhận ra rõ hơn đó là một đôi uyên ương đang đi dạo.  Chúng đến gần và đưa đôi mắt to tròn ngơ ngác nhìn tôi, sau vài giây chúng lại lặng lẽ đi tiếp vào rừng sâu.  Đang yêu nhau thắm thiết, tình yêu đạt đến tuyệt đỉnh, thì còn gì hạnh phúc bằng.  Đó là những giai đoạn đẹp và đáng ghi nhớ trong đời người.  Khi đã từng khổ thì khi yêu và được yêu là một sự đền bù vô giá cho những khổ đau thử thách đã phải trải qua.  Hạnh phúc có bao giờ không phải trả giá cho nó !  -  Tôi thoáng nghĩ, trong đời người, cái quý báu nhất mà con người nên tìm kiếm và trân quý đó là một tình yêu chân chính.  Khi đã biết yêu và được yêu rồi thì ta có thể trở thành một con người đầy đủ và giàu có, khi đó ta có thể toại nguyện về cuộc đời mình, và ta sẽ có thể không còn luyến tiếc chi nữa nếu có phải ra đi.  Phải chăng Thượng Đế đã tạo ra con người và muôn loài khác là để chúng ta hãy đi tìm sự khác biệt và giá trị của sự khác biệt đó giữa con người và muôn loài không ?  Vậy sự khác biệt đó có phải là tình yêu thương?  Tiền bạc hay danh tiếng, theo tôi, thì chưa phải là những báu vật ở cuộc đời này vì chúng chẳng theo ta được khi ta ra đi, tuy nhiên cuộc sống và xã hội hiện nay đã làm cho phần đông chúng ta ngộ nhận giá trị, khả năng, và nhu cầu của con tim nên chúng ta cứ mãi mê chạy theo lợi danh để rồi tình yêu và hạnh phúc đã bị lảng quên, bị coi thường và bị đánh mất đi lúc nào chúng ta cũng không hay biết.  Mãi đến cuối đời, khi giác ngộ và cảm nhận được mình vẫn còn thiếu thốn một cái gì đó lớn lao và quan trọng thì chẳng còn thời gian nữa để phiêu lưu và tìm kiếm.

Mặt trời mọc rồi lại lặn đi, trăng tròn rồi trăng lại khuyết, tôi đón chờ mùa thu đến nhưng rồi cũng đến lúc nó phải ra đi.  Sau bao ngày tháng tôi được hạnh phúc hòa mình theo thu và quên đi thời gian, nay nhìn mùa thu qua đi, tôi có buồn không ?  Có lẽ là tôi sẽ cảm thấy nhớ nhung nhưng sẽ không buồn vì tôi đã dạy cho mình phải biết như thế nào là "đủ", vì vậy mà dù thu có tạm biệt tôi ra đi, tôi vẫn thấy vui và hài lòng, tôi sẽ thầm nói với lòng mình rằng năm sau mùa thu sẽ lại đến.  Chính vì luôn nhớ nhung và mong chờ nên tôi càng trân quý mỗi khi thu trở về.  Như là hạnh phúc vậy, những khó khăn, thử thách, và khổ đau ở cuộc đời này đã dạy cho tôi phải biết hài lòng với những gì mình có, chính lúc đã hài lòng với những gì mình có là lúc tôi đang được hạnh phúc; và khi đã có được hạnh phúc rồi thì tôi luôn dặn mình phải biết trân quý, như vậy cái hạnh phúc của tôi càng bền lâu hơn và tôi không phải cực khổ, đau buồn hay mệt mõi cứ phải chạy theo những gì mình không có.

Khi thu sắp ra đi, màu sắc tươi tắn trên cây trong những ngày tháng trước tàn phai đi dần vì cái lạnh của mùa đông sắp đến.  Nhựa sống trong nó như bị đông đặc lại và không còn có thể tuông chảy.  Từng chiếc lá bắt đầu khô dần và thi nhau rụng rơi khỏi cành.  Gió càng mạnh và thời tiết càng lạnh thì lá càng rơi rụng nhanh hơn.  Lá trên cây giờ chỉ thấy nằm la liệt phía dưới đất.  Lìa khỏi cành rồi chúng càng khô héo nhanh hơn và chúng sẽ mất đi hoàn toàn sắc sống.  Những bước chân xào xạc của tôi lẫn trong những chiếc lá khô nghe như chúng đang bị vỡ tan ra từng mảnh nhỏ.  Hình tượng này làm cho tôi liên tưởng đến con người khi đang đau khổ thì chẳng còn sức sống nữa.  Nhưng cùng một lúc hình ảnh đó lại khiến tôi nghĩ rằng, những chiếc lá héo hon, tàn khô đang rụng rơi khỏi cành cây chẳng khác gì những buồn khổ được lìa khỏi tâm thể của chúng ta.  Như vậy có phải chăng chúng ta cũng có thể tập luyện được để biết khi nào cần phải can đảm rứt bỏ những buồn đau ra khỏi con tim và thân xác của chúng ta, để buồn đau không thể tiêu hũy đi sự sống.  Cũng tựa như khi đã đến lúc lá phải rời khỏi cành thì chẳng ai có thể ngăn cản được và chúng sẽ thi nhau rụng rơi.  Hãy giữ vững niềm tin vì chuyện gì rồi cũng sẽ qua đi; đớn đau, buồn khổ nào rồi cũng sẽ kết thúc. 

Tôi tin rằng hạnh phúc luôn đến với những ai có thiện tâm, những ai muốn bình an đến với kẻ khác, và những ai biết kiên nhẫn, trân quý và đón nhận nó. Như những cành cây khô vào cuối thu, nhìn chúng thật thảm thương khi không còn chiếc lá nào trên cành, nhưng chỉ sau vài tháng đông lạnh, khi xuân đến, thì hàng ngàn chồi non mới lại xuất hiện và sự sống như được tái tạo.

Bây giờ tôi có thể kết luận rằng con người và cây cối có rất nhiều điểm giống nhau.  Và nhờ những mùa thu qua đi rồi lại đến mà tôi đã có dịp nhận thấy rõ hơn và trân quý cái đẹp vô giá của thiên nhiên, cũng như nguyên do và ý nghĩa của sự hiện diện của mỗi người chúng ta ở thế gian này.

Thượng Đế thật cao cả và toàn năng vô biên.  Xin cám ơn Ngài đã ban cho con người chúng ta tất cả những gì chúng ta hiện đang có.  Trước kia có lúc tôi đã nghĩ nếu một ngày nào đó khi tôi sẽ phải từ giã thế gian này ra đi, nếu được trở về lại với trần gian, có lẽ tôi sẽ xin Thượng Đế hãy cho tôi được sinh ra dưới thân cây cỏ, để tôi được ung dung tự tại hơn, để tôi không phải lo âu bất cứ một điều gì, nhưng hôm nay khi suy nghĩ kỹ lại thì tôi đã thấy rằng hình như là tôi đã nhầm.  Tôi sẽ vẫn xin Thượng Đế cho tôi được tiếp tục làm con người, bởi vì khi làm người, dù có phải trải qua nhiều gian nan, thử thách trước khi được thật sự hạnh phúc, nếu tôi biết sống mà dựa trên bản năng đơn sơ của Thượng Đế đã ban cho từ khi sơ khai, nếu tôi biết hài lòng và trân quý những gì tôi có, nếu tôi biết thứ tha và chia sẻ những gì tôi có với những ai kém may mắn hơn tôi thì làm người quả ý nghĩa và phong phú hơn nhiều so với làm cây cỏ.  Cây cỏ nào có biết thế nào là vui, thế nào là buồn, thế nào là đắng cay, thế nào là hạnh phúc, và một điều quý báu hơn hết mà cây cỏ càng không thể có được, đó là làm người sẽ được có một con tim, con tim đó sẽ biết yêu thương, và tình yêu thương đó sẽ có thể tiếp tục theo ta trong ngàn đời sau.

~~*~~

Virginia, cuối tháng 4, 2004.

>> Đ.N.Khánh-Vân

Bí ẩn lá đổi màu vào mùa thu

Bạn có bao giờ tự hỏi màu vàng, màu đỏ rực rỡ của cây lá mùa thu từ đâu mà có? Câu trả lời đang dần được các nhà nghiên cứu khám phá...
Những sắc màu quyến rũ đó chính là kết quả của quá trình nỗ lực gian nan nhằm sinh tồn của các loài cây.

Nhớ lại từ những kiến thức sinh học ở trường phổ thông, chúng ta đều biết rằng màu xanh của lá cây có được là do chất diệp lục tạo nên. Khi tiết trời chuyển sang thu, lá bắt đầu chuyển sang màu vàng hoặc đỏ. Điều đó hoàn toàn không chứng tỏ chúng đang chết đi mà thay vào đó là biểu hiện bên ngoài của một chuỗi những quá trình rất thông minh đang diễn ra bên trong chiếc lá.

Hẳn bạn sẽ không lấy làm lạ nếu biết rằng lá vàng và lá đỏ trải qua hai quá trình chuyển hóa khác nhau. Khi chất diệp lục không còn hoạt động, hầu hết các loại lá chuyển sang màu vàng. Đây là một loại màu sắc vốn đã tồn tại sẵn trong lá nhưng bị lấn át bởi sắc xanh vào các mùa sinh trưởng của cây.

Nhưng trong khoảng một thập kỷ qua, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một cơ chế rất khác ở lá đỏ. Khi diệp lục ngừng thực hiện chức năng của mình, lá cũng sẽ chuyển thành màu vàng nếu như không có sự sản sinh rất nhanh chóng của một loại chất tạo màu tên là Anthocyanin. Nó là một loại chất không có sẵn ở trong lá.

Có một giả thiết được đưa ra, cho rằng màu đỏ của lá mùa thu chính là kết quả của 35 triệu năm trong cuộc đấu tranh giữa cây cối và sâu bọ khi chúng tìm kiếm thức ăn và nơi đẻ trứng vào mùa thu. Màu lá đỏ sẽ gây khó khăn cho sâu bọ trong việc nhận biết, nên chúng có xu hướng đi tìm những cây có lá màu vàng.

Sự khác biệt giữa màu lá cây vào mùa thu ở Bắc Mỹ và Châu Âu có thể được xem là bằng chứng cho giả thiết này. Ở châu Âu, lá các loại cây bản địa hầu hết đều chuyển sang màu vàng. Tuy nhiên, ở Bắc Mỹ, số lượng cây lá chuyển đỏ lại nhiều tương đương với số lượng cây lá chuyển vàng.

Lý do để giải thích cho việc này có thể là ở Bắc Mỹ, cũng như ở Đông Á, những dãy núi chạy theo hướng Bắc – Nam, trải dài theo đó là những vùng phân bố thời tiết khác nhau. Từ đó kéo theo hệ quả là cây cối trong các khu rừng cũng thay đổi theo thời tiết nơi chúng sinh trưởng, cùng với sâu bọ và cuộc chiến hông đội trời chung với loài này.

Trong khi đó, ở châu Âu, các dãy núi lại chạy theo hướng Đông – Tây. Vậy nên khi thời tiết trở nên ấm áp hoặc mát mẻ, cây cối không còn sự lựa chọn nào khác là chết đi, cùng với các loài sâu bọ đang sống ký sinh trên chúng. Do đó ở châu Âu, cuộc chiến giữa cây cối và sâu bọ có lịch sử ngắn hơn rất nhiều.

Giả thiết này được đưa ra bởi giáo sư Simcha Lev-Yadun, hiện đang công tác tại khoa Khoa học Giáo dục - Sinh học, trường Đại học Haifa - Oranim và Jarmo Holopainen, thuộc hệ thống trường Đại học Kuopio ở Phần Lan. Giả thiết này đã được đăng trên báo New Phytologist.

Một giả thiết khác cho rằng sự khác biệt giữa lượng sắc tố Anthocyanin ở lá cây sống trong cùng một khu vực có thể liên quan đến độ màu mỡ của đất nơi cây sinh trưởng. Chúng phản ánh nỗ lực giữ lại lượng chất dinh dưỡng lá cây đã tổng hợp được trong vòng đời của mình.

Một khảo sát sơ bộ với cây phong lá đỏ và cây sweeg gum (loại cây có hình dạng lá giống lá phong đỏ nhưng màu xanh) của một sinh viên tại Charlotte, N.C đã cho thấy sự liên quan giữa màu lá cây vào mùa thu và chất lượng đất. Nơi đất thấp giàu dinh dưỡng hơn, lá cây hầu hết chuyển sang màu vàng vào mùa thu. Còn ở những vùng đất cao khô cằn, lá cây lại chuyển sang màu đỏ.

“Sự liên hệ được thể hiện rất rõ ràng”, nhà sinh lý học cây trồng Bill Hoch thuộc đại học Montana ở Bozeman cho biết. Hơn thế nữa, những khám phá này tương đồng với kết quả ông tìm được về chức năng của chất Anthocyanin kỳ diệu.

“Các kết quả thí nghiệm là một minh chứng rất rõ ràng cho việc Anthocyanin giúp cây lấy được lượng dinh dưỡng tối đa tổng hợp từ lá trước khi chúng lìa cành”, Hoch phát biểu với Discovery News trong một bài báo vào tháng 10/2007.

Hoch giải thích rằng quá trình quang hợp ánh sáng trong lá vào mùa thu càng diễn ra lâu bao nhiêu thì lượng chất dinh dưỡng được dự trữ để sử dụng trong mùa xuân càng nhiều bấy nhiêu. Vậy nên, ở nhiều nơi đất đai cằn cỗi như những quả đồi ở Bắc Carolina (Mỹ), người ta nhận ra mùa thu khi thấy lá cây dần chuyển sang sắc đỏ rực rỡ.

Khi mùa thu đến, chất Anthocyanin bảo vệ những lục lạp xanh còn sót lại trong lá. Điều này đặc biệt có ý nghĩa đối với những cây sinh trưởng ở nơi điều kiện khắc nghiệt, nơi đất nghèo dinh dưỡng, vì nó cho phép chúng có thể sản xuất nhiều hơn các hợp chất hữu cơ cần thiết.

MÙA THU Trong Tình Ca Việt